مفهومی که متاسفانه هنوز درک و تامل عمیق و درستی از آن ارائه نمی‌شود و عناصر نرم‌افزاری و لطیف آن بسان محبت و عقلانیت مورد غفلت قرار گرفته است. به تعبیر شهید مطهری «امامت و ولایت روح دین است» و از این منظر است که آن را اکمال دین می نامند.
زیرا اتمام، شکلی و ساختاری است، ولی اکمال، روحی، محتوایی و معنایی است و منشا پیروی و اطاعت در ولایت، الزام و اکراه نیست، بلکه از جنس کششی درونی و فطری است که برخاسته از طبع و طینت حقیقت‌جو، زیبایی‌طلب و کمال‌خواه انسان‌هاست.
در اندیشه و آثار رهبر کبیر انقلاب اسلامی (ره) و مقام معظم رهبری مفهوم ولایت، آمیزه‌ای از معنی لغوی و آموزه‌های دینی است. امام خمینی (ره) در متون عرفانی، ولایت را به معنی قرب، محبوبیت، تصرف، ربوبیت و نیابت آورده و در بیانات خود با استفاده از حدیث «مانُودِیَ بِشَی بِمثل مانُودیَ بالْوِلاَیهِ» و حدیث غدیرخم، ولایت را به حکومت‌کردن معنا می‌کند.
مقام معظم رهبری، اتصال، پیوند، محبت و حاکمیت را معنی ولایت می‌نامد و با اشاره به رویداد مهم و تاریخ‌ساز غدیر استحکام پیوند روحی و معنوی مسلمانان با حاکمان صالح و شایسته را تحقق معنی و مفهوم ولایت از جنبه سیاسی و رویکرد حکومتی می‌داند.
از این رو آمیختگی عرفان و سیاست در اقیانوس بی‌کران اندیشه‌های امام (ره) موج می‌زند. نکته قابل بیان اینکه برای شناخت بایسته و شایسته تفاوت قلمرو عرفان ناب شیعی در موضوع ولایت در تمام ابعاد گسترده آن با نظرات ناصواب عرفان نمایان و صوفیان و ولایت‌مداران ظاهر پیشه و تزویرگرا های منحرف باید بیش از این با متون اخلاقی و سیاسی اصیل دینی آشنا شد.
این فرصت ارزشمند که بعد از قرن‌ها تلاش علما و مجاهدین تعالی‌بخش این سرزمین شیعه به دست آمده است تا حاکمیت اسلامیت به معنای صحیح کلمه را برقرار نماید باید دستمایه باشد، تا از یک طرف معارف ارزشی- استعلایی و از طرف دیگر معارف حکومت، سیاست و دیانت به صورت کاربردی- اجتماعی ارائه گردد.
اکثر نظریه‌پردازان انقلاب و تحلیلگران تاریخ معاصر، در مقایسه انقلاب اسلامی با سایر انقلاب‌های معاصر و در پی علت‌یابی تحولات اخیر جامعه ایران بر نکته‌ای متفق‌القولند و آن، نقش عنصر ولایتمداری و رهبری در فرآیند وقوع این تحولات است.
انقلاب اسلامی ایران بر مبنای نهاد ولایت فقیه بنا شده است. همانگونه که علت ایجادی این انقلاب ولایت فقیه بود، علت بقای آن نیز هست؛ بنابراین شناخت ملزومات و لوازم این نهاد برای انقلاب اسلامی بسیار ضروری است.
کار ویژه و شاهکار انقلاب اسلامی تاکید بر «معنویت و اخلاق پیوسته با عقلانیت و تدبیر» است. حضرت امام خمینی(ره) با تبیین ولایت فقیه نشان داد که معنویت نه تنها آخرت، بلکه دنیای ما را نیز به شیوه‌ای موثر متحول می‌سازد و حکومت مبتنی بر برداشت پیشروانه از معنویت و دیانت ضمن آنکه از محسنات نظام جدید به صورت جدی‌تری برخوردار است، از بدی و آسیب‌های این نظام‌ها در امان است و در ذیل چنین ملاحظاتی است که مفهوم حیات طیبه در چارچوب نظریه سیاسی انقلاب اسلامی مطرح می‌گردد.
حیات طیبه به معنای موفقیت همزمان در عرصه‌های مادی و معنوی است و معنای باروری زندگی در این دنیا و هدفمندبودن آن برای ساختن آن دنیاست.
امام خمینی (قدس سره) در این باره می‌فرماید:«حکومت بدون سیاست، ممکن نیست، این سیاست و این حکومتی که عجین با سیاست در روز عید غدیر برای حضرت امیر(ع) ثابت شد... اینکه اینقدر صدای غدیر بلند شده است و اینقدر برای غدیر، ارج قائل شده‌اند- و ارج هم دارد- برای این است که با اقامه ولایت، یعنی با رسیدن حکومت به دست صاحب حق، همه این مسائل حل می‌شود، همه انحرافات از بین می‌رود... غدیر آمده است که بفهماند که سیاست به همه مربوط است، در هر عصری باید حکومتی باشد با سیاست، منتها سیاست عادلانه که بتواند به وسیله آن اقامه صلوه کند، اقامه صوم کند، اقامه حج کند، اقامه همه معارف را بکند...) (صحیفه نور ص 28 و 29 . ج 20).
ولایتمداری به ادعا و حرف و شعار نیست. در نظام اسلامی مدیر و مسئولی می‌تواند ادعای ولایتمداری داشته باشد که بیشترین خدمت را با عقلانیت دینی و بصیرت اجتماعی و با کمترین هزینه و فرصت‌سوزی به مردم انجام دهد. پیرو ولایت‌بودن یعنی در گفتمان رهبری حرکت‌کردن و در پی پیاده‌کردن اهداف و منویات رهبری در اداره جامعه.
پیروان ولایت، آنهایی بودند که به خاطر ایرانیت و اسلامیت در دهه اول مردانه جنگیدند و لحظه‌ای به دشمن پشت نکردند. همان‌هایی که پس از جنگ نیز مظلوم‌ترین و بی‌ادعاترین پیروان ولایت بودند و به خاطر این پیروی نیز طلب هیچ اجری نکردند و اکنون نمی‌توانیم از یک طرف با فرصت‌سوزی و هدردادن هزینه‌ها و توانایی‌های جامعه، تحقق اهداف نظام را به تاخیر بیندازیم و از سوی دیگر ادعای ولایتمداری نیز داشته باشیم و با این رویکرد انتظار انتقال فحوای ارزشی و حتی لغوی ولایت مبتنی بر آموزه‌های اسلامی را به نسل جدید داشته باشیم.
در دهه چهارم از انقلاب که با عصر بالندگی و شکوفایی ممزوج است باید با بسط و گسترش معنای ارزشی ولایت فقیه و جایگاه رهبری در جهت تحقق اهداف بلند انقلاب گام‌های مهمی برداریم. جامعه ما واجد فرصت‌ها و امکان‌های بالقوه‌ای برای دستیابی به اهداف انقلاب و تحقق اصول سند چشم‌انداز است. اینک وظیفه همه ماست تا با تحقق ولایت‌پذیری در جامعه اهداف دهه پیشرفت و عدالت را محقق سازیم.
و در پایان باید گفت، غدیر روزی است که آفرینش به داشتن علی (ع) بر خود بالید و با داشتن ولی، بالندگی را آغاز کرد و غدیر، باغستان ولایت علوی است که امت در ملکوت اندیشه‌هایش از آن پاسداری می‌کنند و در همین راستا شعر زیبای ملک الشعرا بهار به عنوان عیدانه‌ای را تقدیم می‌کنم:
در غدیر خم امروز، بادهاى به جوش آمد
کز صفاى او روشن، جان باده نوش آمد
و آن مبشر رحمت، باز در خروش آمد
کان صنم که از عشاق، برده عقل و هوش آمد
